Егде жаста іш қату

Іш қату 60 жастан асқан адамдардың 30%-да кездеседі⁷. Бұл мәселенің кең таралғаны соншалық, ол норма болып есептеледі-міс. Алайда, жай-күйді жақсарту мүмкін және керек: бұл үшін егде жастағы адамдарда нәжістің кідіруі бойынша сауатты ем таңдап, оның алдын алуды ұйымдастыру маңызды. Бұл туралы төменде толығырақ айтатын боламыз.

Соңғы зерттеулердің бірі көрсеткендей, егде жастағы адамдарда нәжістің кідіруі жүрек-қан тамырлары ауруларының даму қаупін арттырады, әсіресе етеккір үзілісінен кейінгі кезеңдегі әйелдерде. Созылмалы іш қату кардиоваскулярлық аурулардың туындау мүмкіндігін 23%-ға арттырад². Нәжіс шығару проблемаларының қаупі тек мұнымен ғана шектелмейді. Ұзақ уақыт бойы іш қатудың неге әкеп соқтыратынын және егде жастағы адамдарда үлкен дәрет сындыру қиындаған жағдайда не істеуге болатынын білу үшін осы шолуды ұсынамыз.

Егде жастағы адамдарда іш қатудың себептері

Егде жастағы адамдарда іш қату, Созылмалы іш қату біртіндеп дамиды. Оның^1,2,3,4 себебі бар

• осы жасқа тән қозғалыссыз өмір салты;
• ішектің күйіне және оның қозғалғыштығына әсер ететін әртүрлі дәрі-дәрмектерді қолдану;
• кейбір егде жастағы аурулар іш қатуды тудыруы мүмкін;
• «жалқау» ішек – бұл адамның тіршілік әрекеті өнімдерінің қозғалысы баяулайтын синдром болып саналады, аталған проблема әсіресе қарт адамдарға тән;
• геморрой және басқа аурулар;
• неврология және психогендік факторлар, мысалы, «тітіркенген» ішек синдромы;
• өмір сүру жағдайларының өзгеруі және басқа тамақтану рационына күрт ауысу;
• стресс және шаршау;
• төсек режимі, мысалы, ота жасалғаннан кейін немесе дәрігердің нұсқауы бойынша.

Сондай-ақ, жас ерекшеліктеріне адам ағзасындағы келесі өзгерістер де жатады⁵:

• шайнау функциясы мен сфинктер функциясының төмендеуі;
• нәжіс шығару рефлекстерінің жасына байланысты әлсіреуі;
• сілекей бездерінің, ұйқы безінің және асқазанның белсенділігінің төмендеуі;
• әлсіз иммундық жүйе;
• ішек микрофлорасының нашарлауы, бифидобактериялардың жетіспеушілігі;
• Іш қатудың көрінісі алуан әртүрлі. Егде жастағы адамдарда іш қатудың себептері көбінесе басқа ауруларға барып тіреледі¹.

Егде жастағы адамдарда іш қатуды емдеу

Егер нәжістің кідіруі қандай да бір аурудан туындамаса, онда емдік терапия тағайындалады. Ішектің дұрыс жұмыс істеуін қалпына келтіру қажет. Егде жастағы адамдар үшін іш жүргізетін дәрілердің әсері мүмкіндігінше ұзаққа созылуы маңызды.

Бұл жаста қозғалыс белсенділігі айтарлықтай төмендегендіктен, егде жастағы адамдарда іш қатуды емдеу жан-жақты болуы керек. Емдәм мен дене жаттығулары айтарлықтай көмек көрсете алады. Ашытылған сүт бактериялары мен тағамдық талшықтарға (жасұныққа) бай арнайы емдәм қолданылады. Сондай-ақ, сұйықтықты көп ішу ұсынылады⁶.

Егде жастағы адамдарда іш қату кезінде іш жүргізетін дәрілер

Егде жастағы адамдар, жас адамдар сияқты, іш қатудың түріне және ауырлығына байланысты іш жүргізетін дәрілердің алуан түрлерін тағайындайды^2,3,6:

• Ішектің көлемін арттыратын препараттар. Олардың құрамына ылғалдың көп мөлшерін ұстап қалуға қабілетті өнімдер, зығыр тұқымы, теңіз қырыққабаты, кебек және т.б. кіреді.
• Тітіркендіргіш іш жүргізетін дәрілер. Ішек рецепторларын тітіркендіре отырып, перистальтиканы арттыратын дәрілер. Тез әрекет етеді, бірақ тәуелділік тудырады, бұл болса ішек қызметіне кері әсер етеді.
• Осмостық препараттар. Бұл дәрілер ішектің ішінде осмостық қысым жасайды, бұл ылғалды ұстап қалуға мүмкіндік береді және үлкен дәрет сындыруды едәуір жеңілдетеді.
• Клизмалар. Бұл, жиі қолдана беруге жарамайтын, шекті тазартудың шұғыл әдісі.

Іш қату кезінде көптеген егде жастағы адамдар іш жүргізетін дәрілерді қабылдай бастайды, бірақ олардың кейбіреулері тәуелділікті тудыруы мүмкін екенін, ішекке агрессивті әсер ететінін және жанама әсерлер мен қарсы көрсеткіштердің үлкен тізіміне ие екенін біле бермейді².

Жас аспектісін және созылмалы аурулардың болуы мүмкін екенін ескере отырып, қауіпсіз, тәуелділік тудырмайтын препараттарды қолдану маңызды. Егде жастағы адамдарға арналған іш жүргізетін дәрінің міндеті – ішектің дұрыс жұмысын қалпына келтіру, күнделікті нәжісті қамтамасыз ету, бірақ ішектің шырышты қабығын тітіркендірмей және дәретханаға дереу жүгіртпей жұмсақ әсер ету. Бұл препаратты қажетінше қабылдай беруге болады.

Іш жүргізетін дәрінің өзі жеткіліксіз болуы мүмкін екенін есте ұстаған жөн: өмір салтын өзгерту, жақсы тамақтану керек, жаман әдеттерден бас тарту керек^2,6.